Monthly Archives for ekaina 2014
eka-30 Ardoa botilan
ETXEKOANDRERIK EZ IZATEAREN ONDORIOAK Ez da oportunismoa, morez, beltzez edo berdez idatzita ere. Martxoaren zortzia izan, ekainaren hogeita hamarra izan, emakumea etxetik irten eta kalean ere hasi da lanean, diru gutxirekin bizi ezin daitekeela errepikatzen digulako sistemak: hobe bi … Continue reading
eka-29 Borrai hosto gozoak
BREIZH edo BRETAINIAKO ELIKADURA Azalpen orokorra: sukaldaritza atlantikoa, kostaldeko herrietan arrain-itsaskien presentzia nabarmena; galiarren eta erromatarren eragina jaso du Bretainiako dieta zeltak mendetan eta, egun, biziki landutako oreak eta betegarriak dira elikadura herritarraren bereizgarria. Berezitasunak: orburu, berro, tipulatx eta … Continue reading
eka-28 Zapo zuria
ZAPO BELTZA (Lophius budegassa); es: rape negro; fr: baudroie rousse; en: angler black, bellied angler. Europako kostalde osoan bizi da. Metroko luzera eta 20 kilo har dezake, gehienez, baina arruntak 60 cm. eta 2 – 3 kilokoak dira. Kolore … Continue reading
eka-25 Zurrukutuna
Zergatik hasten gara jaten? Industrializazioa indartu aurretik makineria gehiegirik ez zegoenez, nekazaritzan eta arrantzan lanak eskuz egin behar izaten ziren eta, ondorioz, elikagai gutxiago ekoizten (eta kontsumitzen) zuen gizakiak. Hori, atzo goizean. Lehenago, mende mordoxka batez, herritarrak bi janari … Continue reading
eka-27 Basa gereziondoa
BURRUNTZALIA sin: zali, gahe (zubereraz); es: cacillo, cucharón; fr: cuillier à pot, louche (txiki eta mokoduna denean); en: soap ladle. Ontzi handi batetik janari likidoak (zopa, saltsa, freskagarriak) edo ez hain likidoak (marmitakoa, eltzekaria) hartu eta beste norabait zerbitzatzeko ez … Continue reading
eka-26 Txangurroa
Al dente Italieratik ekarri du euskarak esakunea, bere horretan, deus aldatu gabe. Horrela, uki horrekin eta puntu horretan prestatzen diren pasta, arrozki, ortuari eta beste hainbat elikagai egokiro egosita agertzen dira kanpotik baina, hortzak ukitzean, haren barrualdea tente … Continue reading
eka-24 Berro-krema
AZENARIOA, OSASUNBIDE Ligatzea, estrategia; beltzaran jartzea, taktika Hitza “Azenario” izan ezik, pastana, pastanaga, pastanagre, zaiñ-ori, arbigorri eta beste izen mordoska bat ere aitortzen dizkio bere hiztegian Plazido Mugicak garai bateko moden arabera euskal jatorrikoa omen zen espainolezko … Continue reading
eka-23 Ardo beltz onduen kategoria komertzialak
GAUR SAN JOAN, BIHAR JOAN ZAN Sua eta ura, elementu behinenak Gauza bat da afelioa, hots, Ama Lurrak alaba Eguzkia urrutien duen eguna (uztailaren 4a), eta bestea solstizioa: ez atzera ez aurrera, “eguzkia gelditzen” den eguna (ekainaren 21a), etimologiari … Continue reading
eka-22 “Marzelina” fruta pudina (Xatur Eraña)
KATALUNIAKO GASTRONOMIA Azalpen orokorra: antzinako tradizioaren haritik dator Herrialde Katalanetako sukaldaritza, mediterraneo peto-petoa da eta eskualde horretako lehengai tipikoak erabiltzen ditu jakietan: arroza, pastak, barazki freskoak, frutak, oliba olioa eta itsasoko arrainak. Berezitasunak: mar i muntanya, hots, mendi-itsasoaren elkartzea: arrain … Continue reading
eka-21 Muxu-martina
GARAGARDOA sin: biera, gararno; es: cerveza; fr: bière; en: beer. Gar bai, ezta? Larunbat, zapatu edo neskeguna, asteburu-buruan, urteko egunik luzeena, giro polita… Paleontologoek diotenez, oso litekeena da garagardoa eta ogia garai bertsuan asmatuak izatea (duela sei edo zortzi … Continue reading